Zesde JSG training door IM Alexander Kabatianski over de Stonewall

IM Alexander Kabatianski verzorgde zondag 1 april de zesde JSG training. Hij besprak in het Engels een partij van Hessel Hulleman jr. Daarnaast besprak hij in het Duits de Stonewall aan de hand van diverse partijvoorbeelden. De trainingsdeelnemers waren erg enthousiast over de kennis en didactische kwaliteiten van Kabatianski. Na de training deed Kabatianski mee aan het onderling snelschaaktoernooitje. Ook had hij plezierige gesprekken met diverse trainingsdeelnemers.

Video samenvatting van bespreking partij Hulleman.

Video inleiding Stonewall. 

De deelnemers leerden onder meer dat ze zelf vaak impulsief handelen.
In gesloten stellingen moet je rustig je positie verbeteren, leerde meister Kabatianski. Zet je stukken goed neer en kijk goed wat de tegenstander doet.
Als je slechter staat kun je vaak via afruilen van stukken de druk verminderen.

Gepost: 5 april 2012

JSG 5e training met GM Artur Joesoepov

GM Artur Joesoepov gaf zondag 11 maart 2012 training aan het Joesoepov Schaak Genootschap. Zie de video.
Hij behandelde het onderwerp prophylaxe.
Dat begrip brengt je tot de kern van de stelling, stelt Joesoepov. In essentie komt het er op neer dat je je afvraagt: 'Wat wil mijn tegenstander?'.
Dat is natuurlijk een vraag die je beter elke zet kunt stellen, maar in het geval van de prophylaxe gaat het iets verder. Je voorkomt dat een tegenstander zijn plan kan uitvoeren en tegelijkertijd is de zet een peiler onder je eigen aanval.

De prophylaxe kent een aantal psychologische aspecten. Zoals het element verrassing en het frustreren van de plannen van de tegenstander.
Na een inleiding behandelde hij een aantal partijen met het thema, waaronder een partij tegen Gavrikov. De analyses bij de partij zijn van Joesoepov en Dvoretsky.

Dat een computer een stelling als gelijk beschouwt, is heel wat anders dan dat een mens een stelling gelijk beoordeelt, zegt Joesoepov. Belangrijk is dat je je prettig voelt bij een stelling. Ietwat te optimistisch je stelling beoordelen is bij sterke schakers vaak een voordeel. Ze komen dan vaak tot grootse ideeën en plannen.

Tot slot besprak Joesoepov nog een partij tussen Hans Noorda en Karel van Delft. Hij houdt het er op dat het Cochrane een speelbare variant van het Russisch is. Maar dan moet je als witspeler wel tijdig pion e5 spelen.

Gepost: 14 maart 2012

Vierde JSG training door GM Sipke Ernst over opbouwen openingsrepertoire

GM Sipke Ernst gaf zondag 12 februari 2012 een training aan het JSG over het opbouwen van een openingsrepertoire. Ook besprak hij partijen van twee deelnemers. Een video geeft een impressie van de training.

Ernst gaf aan hoe het mogelijk is systematisch openingen te bestuderen. Dat leidt tot een eigen openingsrepertoire. Hij liet aan de hand van eigen praktijkvoorbeelden zien hoe hij dat zelf opbouwt door in het databaseprogramma Chessbase files aan te maken van varianten. Per variant neemt hij subvarianten op en commentaar met tekst.

Kennis over openingen kun je op diverse manieren vergaren. Ernst beveelt het lezen van beginnersboeken over openingen aan. Daarnaast zijn er veel interessante video’s waarin experts over openingen vertellen. Chessbase heeft een aantal van die video’s in de aanbieding. Je kunt bij het studeren aantekeningen maken en varianten en tekst opnemen in je files. Die tekst bestaat uit vuistregels: algemene regels over kenmerken van een bepaald soort stellingen.

Op clubavonden en via het programma PlayChess op internet kun je openingen uitproberen. Gespeelde partijen kun je eerst zelf analyseren en dan met een schaakprogramma als bijv. Houdini of Fritz analyseren. Nuttige varianten kun je toevoegen aan je files. Van cruciale momenten kun je een diagram maken (en uitprinten) opdat je het beeld inprent in je geheugen. Herhalen en toepassen (ook experimenteren) zijn belangrijk als je je een opening eigen wilt maken.

Over het geheugen ontstond een korte gedachtewisseling. Als je weet hoe je geheugen werkt, kun je er wellicht optimaal gebruik van maken. Gastdeelnemer GM Ton Sijbrands werd naar zijn mening gevraagd. Als wereldkampioen dammen en wereldrecordhouder (28 borden) blind simultaan dammen, zou hij daar ideeën over kunnen hebben. Sijbrands meldde dat hij bij schaken vanuit de openingsstelling nog geen vier zetten kan visualiseren. Bij dammen leunt hij zwaar op het herkennen van patronen. Daarbij speelt hij liever tegen sterke tegenstanders die een logische zettenreeks volgen. Ook is het een kwestie van veel oefenen, meent hij.
Duidelijk is wel, zegt Ernst, dat je veel dingen het beste onthoudt als je ze begrijpt. Snappen is de basis van alles. Daarnaast raadt hij aan om openingsboeken te bestuderen die veel tekst bevatten, zoals de serie van GM Paul van der Sterren.

Karel van Delft verwees naar een boek van Wienigk (‘Mittelspielmüster’) waarin de auteur Sovjet-schaakpedagogiek behandelt. Wienigk beveelt het uitprinten van cruciale stellingen aan. Veel Russische spelers hebben stapels handgetekende diagrammen uit het pre-computertijdperk. IM Alexander Kabatianski, die de zesde JSG-training zal verzorgen, heeft bijvoorbeeld ook mappen met dergelijke getekende diagrammen. Een foto zegt meer dan duizend woorden en een diagram dat je begrijpt wellicht meer dan talloze zettenreeksen.

Een smal repertoire heeft als voordeel dat je het kan uitdiepen, maar als nadeel dat je voorspelbaar bent. Het is ook nuttig openingen te spelen waar je je prettig bij voelt, stelt Ernst. Zelf had hij na een week studie toch maar de Stonewall verworpen in zijn voorbereiding op de B-groep van Tata 2012. Toch was die voorbereiding niet verkeerd, zegt hij. Je komt toch op nieuwe ideeën en je moet durven investeren en experimenteren. Anders kom je nooit verder.

Veel spelen met openingen is belangrijk. In de praktijk moet je kennis toepassen en met onverwachte wendingen leren omgaan. Dat is toch anders dan kennis uit een boek verstouwen.

Het voordeel van Chessbase boven bijvoorbeeld Fritz is dat er allerlei tools zijn om bijvoorbeeld in een referentiedatabase met soortgelijke partijen te kijken. De database van het programma kun je elke week aanvullen met gratis downloads van TWIC.

Idolen kunnen een nuttige functie hebben heeft Sipke Ernst ervaren. Zelf is hij altijd gecharmeerd geweest van het spel van GM Kramnik. Door diens partijen na te spelen ontwikkelde hij veel ideeën die hij in zijn eigen partijen kan gebruiken.

Als je van ‘fun’ in het leven houdt, moet je geen Russisch spelen. Aldus Ernst. ‘Tenzij je het net als Giri als remisewapen gebruikt’.  En: ‘Als je een saai iemand bent, kun je je leven toch nog wat glans geven door scherpe openingen als de Najdorf te spelen en op avontuur te gaan.’

Als manier om openingen te leren, wijst Ernst ook op de mogelijkheid met een trainingspartner samen te werken. Je kunt dan bijvoorbeeld samen varianten analyseren en trainingspartijen spelen. Zelf heeft hij ook veel geleerd door eenmaal als secondant te werken met GM Jan Smeets.

Bij het bespreken van diens partij maakte Ernst een compliment aan Carlos Preuter die een uitgebreide analyse in tekst en varianten had ingeleverd. De speler dwingt zich zelf zo tot een diepgaande analyse. Daarnaast geeft het een trainer goed inzicht in hoe een speler denkt en daarmee aanknopingspunten voor gerichte adviezen.
Marcel Flohr toonde een spannend aanvalspartijtje. Ernst merkte daarbij op dat een computer misschien nog verdedigingszetten vindt, maar dat veel spelers het psychologisch benauwd krijgen als ze moeten verdedigen. Dan valt het niet altijd mee correcte zetten te vinden voor de verdediger.

Zelf blijven nadenken is het belangrijkste, zegt Sipke Ernst. ‘Vertrouw nooit klakkeloos varianten. Vertrouw ze pas als je ze begrijpt. Je moet streng zijn voor jezelf als je analyseert, niets zomaar aannemen. Dan kan je er in de praktijk pas echt wat mee. Als een plan niet uitgevoerd kan worden, dan is het misschien wel een slecht plan. ’

Gepost: 14 februari 2012

Derde JSG training met IM Merijn van Delft over zelfstudie

Verslag: Karel van Delft

IM Merijn van Delft gaf zondagmiddag 8 januari 2012 training aan het JSG. Dat gebeurde in gebouw Het Appèl in Apeldoorn. De training duurde bijna vijf uur en daarna speelde Merijn van Delft nog even mee in een onderling snelschaaktoernooitje.

Zelftraining kent tal van facetten. Kortheidshalve verwees Merijn naar het boek 'Schaaktalent ontwikkelen', waar hij coauteur van is. Eén van de manieren van zelfstudie is de analysevragenlijst, die door Karel van Delft en IM Dharma Tjiam is ontwikkeld. Mede met behulp van die lijst werd aan het eind van de training een partij van deelneemster Nilofar besproken.

In de training lag het accent op het gebruik van databaseprogramma Chessbase. Merijn illustreerde dat met voorbeelden uit zijn eigen praktijk.
Zelfstudie begint met het analyseren van je eigen partijen en die opslaan in een database zoals Chessbase. Tegenwoordig bestaat Chessbase versie 11, maar volgens de JSG-gasttrainer kun je als amateur net zo goed versie 9 kopen als die goedkoper verkrijgbaar is. Dan moet je vervolgens nog twee dingen doen. Je koopt Megabase met vijf miljoen partijen bij Chessbase en je downloadt wekelijks gratis partijen van The Week in Chess (TWIC).
De computer is handig voor het systematisch opslaan en terugvinden van kennis.
Het gevaar is dat je er lui van wordt. Je kunt wel passief veel kennis de revue laten passeren, maar die kennis verdampt ook weer snel. Via een goede databank haal je snel weer veel kennis op. Ook is het een goed hulpmiddel bij het opbouwen van een eigen openingsrepertoire.

Belangrijk is dat je zelf nadenkt. Het beste analyseer je een partij eerst met je tegenstander en daarna zelf, of eventueel ook met vrienden of je trainer. Pas daarna raadpleeg je een schaakprogramma ('engine') om te kijken of je nog belangrijke dingen hebt gemist.
Alleen doordat je actief analyseert met kennis, maak je deze ook eigen en ontwikkel je vaardigheden.

Merijn van Delft adviseert amateurs om van alles een beetje te doen: iets aan openingen, iets aan eindspelen, iets aan becommentarieerde partijen. Daarnaast is het nuttig regelmatig tactiek te oefenen met de Stappenmethode. Verder zijn er een aantal nuttige boeken, die leuk en leerzaam zijn. Dat een boek leuk is, is zeer belangrijk. Je leert vooral snel en goed als je er plezier van hebt.
Boeken die werden aanbevolen zijn: de serie 'Tigersprung' van Joesoepov, 'Practical chess' van Nunn, 'Just the facts!' van Alburt, Silman's eindspelboek en 'Turm-endspiele' van Karl-Otto Jung.

Merijn vertelde verder over zijn eigen activiteiten. Hij traint veel nationale jeugdtalenten, vooral in Hamburg. Maar ook traint hij in Apeldoorn bijvoorbeeld met Thomas Beerdsen. Daarnaast gaat hij voor de KNSB als coach mee naar jeugd-WK's en -EK's. Hij schrijft af en toe een boek, bijvoorbeeld met GM Karsten Müller (ChessCafe Puzzle book 3) en elke woensdagavond verzorgt hij een audio-lezing via Playchess. Voor de site www.chessvibes.com doet hij met IM Robert Ris de redactie van het wekelijks per email verstuurde -openingsmagazine Chess Vibes Openings. Met Ris en GM Anish Giri en IM Thomas Willemze verzorgt hij tevens het wekelijks per email verstuurde ChessVibesTraining magazine.

In een video staat een aantal fragmenten uit het begin van de training.

In een tweede video bespreekt Merijn van Delft de opening van een partij van Nilofar Sekandar.

Merijn ging een uurtje langer door waardoor het snelschaaktoernooitje werd ingekort tot vier ronden.

Gepost: 9 januari 2012

Tweede JSG-training met IM Yochanan Afek

Verslag: Karel van Delft

‘Een sterke speler kijkt altijd eerst wat zijn tegenstander wil, en daarna kijkt hij wat hij zelf wil.’ Dat stelde IM Yochanan Afek op de tweede training van het Joesoepov Schaak Genootschap. Die bijeenkomst vond zondagmiddag 18 december 2011 plaats in Denksportcentrum Apeldoorn. Afek besprak twee partijen van deelnemers en vergat dat hij eigenlijk zou spreken over eindspelstudies. In plaats daarvan wijdde hij spontaan uit over schaakdenken en creatief schaken. In dat kader besprak hij onder meer een partij van GM Miguel Najdorf.
De video geeft een impressie van zijn lezing. In een pgn-bestand staat de partij Glucksberg – Najdorf.

Schaakdenken bestaat uit patroonherkenning, vuistregels toepassen en rekenen. Afek gaf diverse vuistregels die het denken richting kunnen geven. Zoals: als je een goede zet ziet, kijk of je nog een betere hebt. Simpel, maar het wordt vaak vergeten. Als je weet wat je doel is, kun je daar je plan op afstemmen. In de Benoni val je bijvoorbeeld pion d6 aan. Je bedenkt een plan en daar leid je zetten uit af. Vanuit een plan en algemene principes leid je kandidaatzetten af. Daarna ga je pas rekenen. Pas op voor materialistisch denken. Een gezonde stelling is belangrijker dan krampachtig vasthouden aan een pion. Wees kritisch, neem niets zonder meer aan. Denk economisch, als je te diep rekent op bepaalde zetten kan je later in tijdnood komen. In tijdnood is de kans op blunders groot. Soms kom je met algemene principes tot een gezonde stelling, zonder dat je veel hoeft te rekenen. Zo spaar je tijd, die je later hard nodig kan hebben. Forceer niets. ‘Een sterke speler geeft je een touw waaraan je jezelf kunt ophangen.’ Denk steeds weer aan drie gouden principes: koning veilig, mobiliteit van stukken en een gezonde pionstructuur. ‘Wees kritisch, vooral op jezelf: de weg naar de hel is geplaveid met goede bedoelingen. Als mensen plannen maken, lacht God.’

IM Yochanan Afek heeft een website: www.afekchess.com. In de rubriek studies staat een aantal video’s waarin hij eindspelstudies bespreekt.
Op die site staat ook informatie over zijn boeken 'De Pion', 'De Toren' en 'Invisible Moves'.
Over eindspelstudies heeft Karel van Delft een artikel voor de site van het Max Euwe Centrum geschreven: http://www.maxeuwe.nl/columns/eindspelstudies.html

Glucksberg - Miguel Najdorf

Warsaw Warsaw, 1929

 1.d4 f5 2.c4 Nf6 3.Nc3 e6 4.Nf3 d5 5.e3 c6 6.Bd3 Bd6 7.0–0 0–0 8.Ne2 Nbd7 9.Ng5 Bxh2+ 10.Kh1 Ng4 11.f4 Qe8 12.g3 Qh5 13.Kg2 Bg1 14.Nxg1 Qh2+ 15.Kf3 e5 16.dxe5 Ndxe5+ 17.fxe5 Nxe5+ 18.Kf4 Ng6+ 19.Kf3 f4 20.exf4 Bg4+ 21.Kxg4 Ne5+ 22.fxe5 h5# 0–1

Omtrent het correcte jaartal van de partij verwijst Afek naar www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1100774

Aanvulling van Jacques van Gelder:
De hugebase van Rybka Aquarium geeft aan dat de partij is gespeeld op de Olympiade van 1935. Onderstaande link (met analyse) geeft aan dat het in 1935 te Warschau is gespeeld. Weer andere bronnen vermelden 1929. De jaartallen verschillen, de partij, plaats en hoofdrolspelers zijn wel steeds dezelfde.De partij wordt de 'Polish immortal' genoemd. In Wikipedia staat dat de 6th Olympiad is gehouden in 1935 te Warsaw. Het lijkt mij aannemelijk dat 1935 het juiste jaartal is. Wie het weet mag het zeggen.
http://www.lifemasteraj.com/old_af-dl/glunajrpg0.html

Uitslag snelschaken